Barátta orðræðunnar um Bjargráð eða Fíaskó skaðleikans

Þann 5. ágúst 2025 tilkynnti Robert F. Kennedy Jr., heilbrigðisráðherra Bandaríkjanna (HHS), að slitið yrði 22 samningum undir Biomedical Advanced Research and Development Authority (BARDA), sem námu samtals tæplega 500 milljónum dala. Þessir samningar snérust um þróun mRNA-bóluefna aðallega fyrir öndunarfærasjúkdóma eins og COVID-19, inflúensu og fuglaflensu (H5N1). Ákvörðunin hefur áhrif á verkefni stórra lyfjafyrirtækja eins og Pfizer, Moderna og fleiri, þó að nokkur verkefni á síðari stigum (t.d. frá Arcturus Therapeutics) muni halda áfram til að varðveita fyrri fjárfestingar. Engin ný mRNA-verkefni fyrir öndunarfærasjúkdóma verða fjármögnuð og fjármagni verður beint að valkostum eins og heilum veirubóluefnum. Þessi ákvörðun samræmist langvarandi efasemdum Kennedys um mRNA-tækni, sem hann heldur því fram að valdi meiri áhættu en ávinningi fyrir þessi notkunarsvið.

BARDA (Biomedical Advanced Research and Development Authority), undirstofnun heilbrigðisráðuneytisins (HHS)hefur almennt breitt verkefnasafn fyrir læknislegar varnir gegn nýjum sjúkdómum og ógnum, með yfir 100 FDA-samþykktum, leyfðum eða hreinsuðum vörum í sögunni. Hins vegar eru ekki opinberar upplýsingar um heildarfjölda virkra samninga eða verkefna árið 2025, sem gerir það óljóst hvaða hlutfall þessara 22 slituðu samninga eru.

Áherslan er hér á mRNA fyrir öndunarfærasjúkdóma, passandi eða ekki, en önnur verkefni mRNA-rannsóknir (t.d. fyrir krabbamein eða önnur not) halda áfram óáreittar.

Röksemdir RFK Jr. og stuðningsrök

Tilkynning Kennedys lagði áherslu á vísindalega yfirferð sérfræðinga hjá NIH og FDA, sem komust að þeirri niðurstöðu að mRNA-bóluefni virki illa/ekki gegn sýkingum í efri öndunarfærum auk þeirra aukaverkana sem fylgdu. Áhætta-ávinningur (risk-benefit) er neikvætt.

Helstu atriði eru:

• Takmörkun virkni: mRNA-bóluefni kóða aðeins fyrir einu veirupróteini, sem gerir þau viðkvæm fyrir stökkbreytingum. Þetta sást greinilega í COVID-19 faraldrinum, þar sem afbrigði eins og Omicron sluppu við vernd þrátt fyrir bólusetningu.
• Mögulegar áhættur: Þau geta ýtt undir „antigenic shift“, sem hvatti til nýrra stökkbreytinga og gæti lengt faraldra.
• Öruggari valkostir: HHS ætlar að forgangsraða „heilum veirubóluefnum“ og öðrum vettvangi sem bjóða upp á breiðari, stökkbreytingaþolna ónæmi.
• Breitt samhengi úr tengdum umræðum: Á þingfundi Bandaríkjaþings þann 21. maí 2025, undir stjórn öldungadeildarþingmanns Ron Johnson, kynntu sérfræðingar eins og Dr. Peter McCullough krufningargögn úr rannsókn (með McCullough sem aðalhöfund) sem sýndu að 73,9% dauðsfalla eftir bólusetningu sem voru skoðuð voru tengd mRNA-bóluefnum.

Fundurinn lagði áherslu á:

• Skort á upplýstu samþykki: Umbeðnar upplýsingar um COVID-bóluefni sleppa viðvörunum um mögulegan dauða, þrátt fyrir FDA-reglur sem krefjast svarta kassa viðvarana fyrir banvænar áhættur.

• Vandamál hjá þunguðum konum: Stofnanir eins og American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) voru sögðar hafa verið „herteknar“ af áhrifum HHS á árunum 2020-2021 og þrýst á fæðingarlækna að mæla með mRNA-bóluefnum án traustra öryggisgagna, undir ógn um atvinnulegar afleiðingar.

• Aukaverkanir: Vitnisburður frá Dr. James Thorp og öðrum gagnrýndi skyldu bólusetningar og skort á réttum áhættulýsingum, þar á meðal fyrir hjartavöðvabólgu og öðrum alvarlegum aukaverkunum.

Þessi atriði undirstrika sjónarmið Kennedys um að mRNA-tæknin skorti gagnsæi, fullnægjandi viðvaranir og vísindalegan stuðning fyrir ákveðna hópa, sem réttlæti breytinguna yfir í áreiðanlegri aðferðir.

Gagnrýni og andstæð sjónarmið

Sérfræðingar í lýðheilsu, vísindamenn og iðnaðarhópar (lyfjafyrirtækin) hafa víða fordæmt ákvörðunina sem skammsýna og hættulega og haldið því fram að hún grafi undan undirbúningi fyrir faraldra og nýsköpun. Áberandi raddir eru:

• Michael Osterholm (Háskólinn í Minnesota): Kallaði þetta „hættulegustu lýðheilsuákvörðun“ í hans 50 ára reynslu og varaði við að það gæti seinkað viðbrögðum við framtíðarfaröldrum eins og fuglaflensu.
• Dr. Paul Offit (Barnaspítali í Philadelphia): Lýsti ákvörðuninni sem „áhættusamri“ og ekki vísindalega grundvallaðri og minnti á að mRNA hafi bjargað milljónum lífa í COVID og hafi möguleika fyrir krabbameinsmeðferðir.
• Rick Bright (fyrrverandi forstjóri BARDA, gefið í skyn í breiðari gagnrýni): Endurtók áhyggjur um að slíta mRNA fjármögnun vanræki kosti þess í hraðri þróun fyrir nýjar ógnir.
• Breitt samkomulag "sérfræðinga": mRNA-tæknin gerði mögulegt óvenjulegan hraða í COVID-bóluefnaframleiðslu og haldið fram að komi í veg fyrir alvarleg veikindi, sjúkrahúsinnlagnir og dauðsföll á stórum skala. Gagnrýnendur eins og Dr. Peter Hotez (Baylor College of Medicine) halda því fram að mRNA sé enn örugg og áhrifarík, með notkun utan öndunarfærasjúkdóma (t.d. HIV, Zika, sjálfsofnæmissjúkdómar). Að hætta þessum verkefnum gæti grafið undan trausti almennings, dregið úr nýsköpun í Bandaríkjunum og skilið landið berskjaldað, þar sem stuttur þróunartími mRNA er tilvalinn fyrir neyðartilvik.

Biotechnology Innovation Organization (BIO), sem táknar lyfjaframleiðendur, gaf út harða yfirlýsingu gegn stjórn Kennedys og úthlutaði 2 milljónum dala til hagsmunagæslu til að fjarlægja hann úr embætti heilbrigðisráðherra HHS fyrir september 2025. Þau líta á slitin sem ógn við framfarir í líftækni og öryggi sjúklinga.

Mat í meira jafnvægi?

Stuðningsmenn ákvörðunarinnar sjá hana sem leiðréttingu í átt að ábyrgð, með forgangi á öryggi og sönnunargögnum umfram hraða en beitingu gallaðrar tækni, sérstaklega í ljósi sögulegra áhyggna eins og ófullnægjandi prófana fyrir viðkvæma hópa og viðkvæmni fyrir stökkbreytingum. Gagnrýnendur leggja hins vegar áherslu á velgengni mRNA og vara við langvarandi skaða, eins og minnkaðan undirbúning fyrir ógnir eins og H5N1 eða framtíðarafbrigði. Þó að slitin hafi aðeins áhrif á hluta af starfi BARDA, merkja þau stefnubreytingu sem gæti haft áhrif á alheimsheilbrigðisstefnur, þar sem báðar hliðar eru sammála um þörfina á áhrifaríkum bóluefnum en skiptast á um hlutverk mRNA.

Fjölmiðlar í miklum [stríðs)ham - stóryrtrar orðræðu

Gríðarleg umfjöllun, harðrar og óvæginnar stóryrtrar gagnrýni á ákvörðun RFK Jr. - sitt sýnist hverjum og stóryrðin hvergi spöruð og orðvopnum fúkyrða óspart beitt og er enduróm þeirrar gagnrýni að finna í megin fjölmiðlum hérlendis eins og RUV, Mbl og Vísis sem fylgja þétt við skoðanir stjórnvalda, ekki almennrar fræðslu eða umfjallana í jafnvægi - endurómar sama barlóm hins opinbera "handrits" eins og tugir meginfjölmiðla vestan hafs og austan. Hvort það er á grunni vísinda eða bara "trúarbragða vísindkirkjunnar" í dag er svo allt annað mál eins og marg fjallað ítarlega um hér á Fb-svæði og blogginu mínu https://kallisnae.blog.is/blog/kallisnae/

 

Gott myndband The Economist

En óvenju faglegt umfjöllun í mýgrúti umfjallana í USA er að finna í The Economist myndbandi sem læt link hér á.

‘mRNA is too risky’: RFK Jr. axes $500M vaccine projects, shocks pharma giants!

 

Myndin (sem fylgir á Fb)

Eins og í fyrri umfjöllun um ákvörðun RFK Jr. þá set gerfi-mynd af mér á forsíðuna, núna haldandi á litlum kettling til að marka viðkvæmni málefnisins, sem lét AI forrit hanna í tilefni dagsins, vonandi fyrirgefst það þó misbeiti tækninni þar smávegis og taki hliðarspor frá raunveruleikanum, enda kannski viðeigandi eins og orðræðan um það rétta eða ranga varðandi vísindin og túlkun þeirra er komið í dag, á skjön við staðreyndir þess raunverulega.